Pewnie nieraz zastanawialiśmy się nad ekspresją twarzy naszego rozmówcy, np. czy czuje się komfortowo w naszym towarzystwie, czy jest zażenowany, zawstydzony, niepewny siebie itd. Okazuje się, że kultura, w której żyjemy, potrafi narzucić nam określone zachowania, w tym nawet emocje, które widzimy przede wszystkim poprzez ekspresję twarzy, w tym – co ważne – poprzez ruch oczu. Różnice kulturowe, wynikające głównie z nieznajomości obyczajów, tradycji, historii, doświadczeń, kultury, a przede wszystkim języka, wpływają (najczęściej negatywnie) na porozumienie i poprawną interpretację wysyłanych komunikatów. Są jednak obszary, które pozostają wspólne dla wszystkich ludzi na świecie.
W roku 1969 Paul Ekman, amerykański psycholog oraz pionier w dziedzinie badań emocji i ich ekspresji ruchowo-mimicznej, rozpoczął badania z udziałem 7 różnych kultur zachodnich i pozazachodnich. Do badania wybrał m.in. grupę Fore, zamieszkującą południowo-wschodnie tereny Papui-Nowej Gwinei, żyjącą w całkowitej izolacji od świata zachodniego. Ekman nie zaobserwował istotnych różnic pod względem umiejętności odczytywania ekspresji emocjonalnej. Grupa Fore rozpoznawała prawidłowo wszystkie emocje z wyjątkiem strachu i zdziwienia. Poprzez to badanie Ekman potwierdził, że istnieją uniwersalne sposoby okazywania emocji poprzez wyraz twarzy.
Następnie w 1972 r. Paul Ekman przeprowadził badanie porównujące dwie grupy osób żyjących w uprzemysłowionych krajach, tj. w Japonii i w Stanach Zjednoczonych. Członków obu grup sfilmowano w trakcie oglądania filmów: pierwszy film przedstawiał przebieg operacji oka, drugi nie zawierał stresujących obrazów. Nagrania wyrazów twarzy oceniono pod względem rodzaju ujawnionych emocji. Część osób nagrywano, gdy oglądali filmy w pojedynkę; pozostali oglądali filmy w towarzystwie innych osób. W przypadku osób, które oglądały film w pojedynkę, nie zaobserwowano różnic między wyrazami twarzy Amerykanów i Japończyków. Nie różnili się też pod względem rozpoznania, czy członkowie ich własnej grupy lub grupy obcej oglądali stresujący film.
Także te badania potwierdziły, że zarówno ekspresja różnych emocji, jak i umiejętność rozpoznawania emocji na podstawie wyrazu twarzy są uniwersalnymi właściwościami człowieka. Zaobserwowano jednak wyraźne różnice między wyrazami twarzy Japończyków i Amerykanów w reakcji na oglądane filmy w przypadku badanych, których sfilmowano w obecności innych osób. Japończycy znacznie rzadziej niż Amerykanie okazywali negatywne emocje – hamowali ekspresję i robili tzw. dobrą minę do złej gry. Takie zahamowania wynikały przede wszystkim z kultury japońskiej, która nie pozwala okazywać słabości, szczególnie mężczyźnie i szczególnie wtedy, gdy nie jest sam.
A zatem pomimo faktu, że sposoby mimicznego wyrażania emocji są uniwersalne na całym świecie, kultura wywiera istotny wpływ na to, kiedy wypada społecznie ujawnić określone emocje. Mimo naszych ogólnych przekonań, że należy być sobą i zachowywać się naturalnie, pojęcie naturalnego zachowania może być różnie rozumiane przez różnych ludzi.
Jedno jest pewne: kiedy jesteśmy szczęśliwi, nasza twarz promienieje pod każdą szerokością geograficzną; kiedy cierpimy, ból przeżywamy tak samo.